“Het Belgische gezondheidszorgstelsel presteert goed op het gebied van het verstrekken van acute zorg in ziekenhuizen. De COVID-19-uitbraak heeft evenwel een aantal tekortkomingen aan het licht gebracht in de veerkracht van het gezondheidszorgstelsel.” In de aanbevelingen die het Europese Semester in mei formuleerde, werd niet alleen de veerkracht van het Belgische gezondheidszorgstelsel in vraag gesteld. Ook de versnippering van de bevoegde overheden in de Belgisch gezondheidszorg zijn in de ogen van Europa een obstakel voor een efficiënt beleid in tijden van crisis. Volgens Xavier Brenez, directeur-generaal van de Onafhankelijke Ziekenfondsen is het duidelijk dat een versnipperd beleid “leidt tot inefficiëntie” en dat dit tijdens de coronacrisis “mensenlevens heeft gekost”.
Laten we dan vooral werk maken van die veerkracht en leren uit de fouten. Het toekomstige beleid zal de juiste keuzes moeten maken om versterkt te komen uit de crisis (die nog niet achter de rug is), wetende dat de komende maanden en jaren de economie en de publieke financiën door zwaar weer zullen moeten gaan. Er circuleren al veel analyses met aanbevelingen over waar en hoe het beter kan bij een volgende gezondheidscrisis. Een betere samenwerking tussen de ziekenhuizen en de eerstelijnszorg is daarbij cruciaal. Maar er zijn nog andere aandachtspunten.
Een volgende pandemie: communicatie, digitale tools en continuïteit van zorg
Het moet duidelijk zijn hoe de verschillende bevoegde overheden overleggen en wie uiteindelijk de beslissingen neemt tijdens de pandemie. Daarnaast is het essentieel dat er een goed communicatiebeleid bestaat, om de bevolking te sensibiliseren en informeren. Middenveldorganisaties zoals de ziekenfondsen zijn onontbeerlijk in dit proces. Enkel een divers samengestelde groep experten, met verschillende profielen, kan de overheden evenwichtig adviseren. Ook tijdens een pandemie is de continuïteit van zorg cruciaal, zodat mensen ten allen tijde controle hebben over hun eigen gezondheid en toegang hebben tot hun behandelingen. Digitale tools bewijzen niet enkel in tijden van een pandemie hun nut, maar maken ook daarbuiten de zorgverstrekking efficiënter. Vaccins zijn enkel nuttig als de ganse bevolking hier aan deelneemt: sensibiliseren blijft belangrijk om zo de misinformatie van de anti-vaxxers-lobby de wereld uit te helpen.
Het gezondheidsbeleid van de toekomst
De coronacrisis heeft duidelijk de meerwaarde getoond van een sterke gezondheidszorg en degelijke ziekteverzekering. Het versterken ervan is een goede investering. Er is nood aan een duidelijke visie over waar men naartoe wilt met de volksgezondheid en deze gezondheidsdoelstellingen moeten ook voor de bevolking evident zijn. Preventie is zo’n essentiële werf waarbij ambitieuze doelstellingen geformuleerd kunnen worden. De ingezette hervorming in het ziekenhuislandschap moet voortgezet worden, met een afbouw van het aantal bedden (maar met voldoende capaciteit die ingezet kan worden bij een pandemie). En tot slot: het beroep van verpleegkundigen moet aantrekkelijker gemaakt worden, met ook meer verantwoordelijkheden voor de verpleegkundigen. Dit kan door een herziening van het KB 78.
