De herfst is nog maar net begonnen of er heerst al een sombere sfeer: bovenop de klimaatcrisis komen nu ook energieproblemen en de inflatie, met economische, sociale en budgettaire problemen tot gevolg.
De herfst is nog maar net begonnen of er heerst al een sombere sfeer: bovenop de klimaatcrisis komen nu ook energieproblemen en de inflatie, met economische, sociale en budgettaire problemen tot gevolg.
In deze veranderlijke context staat wel een ding vast: de komende maanden en jaren zal de sociale zekerheid des te meer haar rol van ‘vangnet’ moeten vervullen. De Onafhankelijke Ziekenfondsen, die garant staan voor de ledenverdediging en het goede cobeheer van de sociale zekerheid, zijn en blijven waakzaam op de versterking van de sociale zekerheid. We willen ons vooral behoeden voor politieke agenda’s of ideologieën die versterking van de sociale zekerheid in vraag stellen, reduceren, regionaliseren en verarmen.
We pleiten daarom niet voor een status quo, integendeel. Bepaalde hervormingen zijn noodzakelijk, onder meer in het domein van de arbeidsongeschiktheid. Deze tak van de sociale zekerheid heeft als sterkte elke zieke rechthebbende die zijn beroep niet meer kan uitoefenen, bescherming te bieden. Helaas stellen we vast dat het aantal langdurige ongeschiktheden blijft toenemen en dat het budget stilaan opraakt, door onder andere het grotere aantal ziektes, de vergrijzing van de beroepsbevolking en de degressiviteit van de werkloosheidsuitkeringen die een invloed hebben op de toestroom naar arbeidsongeschiktheid.
Ongeveer een half miljoen mensen is langdurig arbeidsongeschikt (langer dan een jaar). De uitgaven aan uitkeringen bereiken de 11 miljard euro en het inkomensverlies voegt nog eens 15 miljard toe aan de eindfactuur. Volgens de OESO, die de uitgaven voor arbeidsongeschiktheid en handicap samentelt, besteedde België er ongeveer 3% van zijn BBP aan. Daarmee neemt het de vijfde plaats in onder de OESO-landen, net na de vier Scandinavische landen die bekend staan om hun hoge niveau van sociale bescherming.
Kan België de verdediging van zijn zieke burgers verloochenen? Natuurlijk niet. Maar kan België een dergelijk niveau aan uitgaven handhaven? Waarschijnlijk ook niet. De OESO wijst ons met nadruk op het volgende: “There is a need to reform disability and sickness benefits”.
Arbeidsongeschiktheid is een overheidsbeleid op het kruispunt van gezondheid, sociale zaken, werkgelegenheid en economie. Daarom moet een alomvattende hervorming worden overwogen waarbij alle belanghebbenden en de verschillende machtsniveaus betrokken zijn. Helaas zijn er geen eenvoudige oplossingen. Er staat ons dus een werk van lange adem te wachten, waarvoor een multifactoriële aanpak nodig is.
