Hoeveel Belgen nemen antidepressiva? Wordt er regelmatig een beroep gedaan op psychotherapie? Wat is het verband tussen geestelijke gezondheidsproblemen en andere chronische aandoeningen? Wat is de invloed van de COVID-19-pandemie op de geestelijke gezondheid van de bevolking? De Onafhankelijke Ziekenfondsen hebben het geestelijk welzijn in kaart gebracht.
Ongeveer 30% van de wereldwijde bevolking zal in hun leven ooit te maken hebben met geestelijke gezondheidsproblemen. Wereldwijd sterven jaarlijks ongeveer 8 miljoen per jaar ten gevolge van een mentale stoornis, wat neerkomt op 14.3% van alle sterfgevallen. Bovendien hebben mensen met een ernstige mentale stoornis een 2 tot 3 keer hogere sterftecijfer in vergelijking met de algemene bevolking wat overeenstemt met een vermindering van de levensverwachting van 10 tot 25 jaar. Het is om deze redenen dat de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) voorspelt dat psychische stoornissen in 2030 de belangrijkste oorzaak van ziektelast zullen zijn.
In onze laatste studie stellen we voor om de balans op te maken van de gezondheidstoestand in België, door de gegevens over de terugbetaalde verzorging in de jaren 2018, 2019 en 2020 te analyseren. Onze deskundigen analyseerden gegevens over psychiatrische ziekenhuisopname, psychofarmacologie en psychotherapie.
Onze gegevens tonen aan dat er op jaarbasis ongeveer 9% van de leden van de Onafhankelijke Ziekenfondsen een antidepressivum verstrekt kregen. Dit percentage bleef stabiel doorheen de 3 jaren die in deze studie werden onderzocht. Chronisch gebruik van antidepressiva lag zo’n 1/3de lager met ongeveer 6% van de leden die een gebruik van meer dan 90 dagen per jaar vertoonden. 74 % van alle voorschriften van antidepressiva gebeuren door een huisarts. Vervolgens schrijven psychiaters, met zo’n 1 op de 5 voorschriften, de antidepressiva het meest frequent voor.
Het jaarlijks gebruik van antipsychotica ligt op ongeveer 2,4%, wat beduidend lager is dan het gebruik van antidepressiva. Ongeveer 4 op de 10 gebruikers van antipsychotica zijn, op jaarbasis, geïdentificeerd als chronische gebruikers.
Tijdens de periode van 2018 t.e.m. 2020 was er een jaarlijkse terugbetaling van psychotherapeutische hulp bij iets meer dan 2,7% van de leden. De cijfers vertonen een redelijke stabiliteit doorheen de jaren. Dit wijst erop dat de teleconsultaties, in het leven geroepen tijdens de COVID-19 pandemie, mogelijk een positief effect hebben gehad op de continuïteit van de psychotherapeutische zorgen.
Jaarlijks worden ongeveer 1 op de 200 leden opgenomen op een psychiatrische dienst. De leden die de grootste kans hebben voor een opname op een psychiatrische dienst of psychiatrisch ziekenhuis bevinden zich in de leeftijdscategorie van 40 tot 54 jaar.
Een analyse die nagaat welke chronische ziektes het vaakste voorkomen bij mensen met gebruik van mentale gezondheidszorgen geeft weer dat zo’n 1 op de 2 gebruikers enkel lijden aan hun mentale gezondheidsstoornis. Zo’n 1 op de 5 gebruikers lijden aan comorbide arteriële hypertensie.
Gegevens hebben aangetoond dat gebruikers van mentale gezondheidszorgen een significant hoger sterftecijfer hebben dan niet gebruikers : er zijn 6 keer meer sterfgevallen onder deze mensen in vergelijking met mensen zonder geestelijke gezondheidsproblemen.
