Geestelijk welzijn van Belgen in kaart

Hoeveel Belgen nemen antidepressiva? Wordt er regelmatig een beroep gedaan op psychotherapie? Wat is het verband tussen geestelijke gezondheidsproblemen en andere chronische aandoeningen? Wat is de invloed van de COVID-19-pandemie op de geestelijke gezondheid van de bevolking? De Onafhankelijke Ziekenfondsen hebben het geestelijk welzijn in kaart gebracht.

Thema
Geneesmiddelen
Geestelijke gezondheid
Datum

Context 

Ongeveer 30% van de wereldwijde bevolking zal in hun leven ooit te maken hebben met geestelijke gezondheidsproblemen. Wereldwijd sterven jaarlijks ongeveer 8 miljoen per jaar ten gevolge van een mentale stoornis, wat neerkomt op 14.3% van alle sterfgevallen. Bovendien hebben mensen met een ernstige mentale stoornis een 2 tot 3 keer hogere sterftecijfer in vergelijking met de algemene bevolking wat overeenstemt met een vermindering van de levensverwachting van 10 tot 25 jaar. Het is om deze redenen dat de Wereldgezondheidsorganisatie (WGO) voorspelt dat psychische stoornissen in 2030 de belangrijkste oorzaak van ziektelast zullen zijn.

In onze laatste studie stellen we voor om de balans op te maken van de gezondheidstoestand in België, door de gegevens over de terugbetaalde verzorging in de jaren 2018, 2019 en 2020 te analyseren. Onze deskundigen analyseerden gegevens over psychiatrische ziekenhuisopname, psychofarmacologie en psychotherapie.

Gebruik van antidepressiva en antipsychotica

Onze gegevens tonen aan dat er op jaarbasis ongeveer 9% van de leden van de Onafhankelijke Ziekenfondsen een antidepressivum verstrekt kregen. Dit percentage bleef stabiel doorheen de 3 jaren die in deze studie werden onderzocht. Chronisch gebruik van antidepressiva lag zo’n 1/3de lager met ongeveer 6% van de leden die een gebruik van meer dan 90 dagen per jaar vertoonden. 74 % van alle voorschriften van antidepressiva gebeuren door een huisarts. Vervolgens schrijven psychiaters, met zo’n 1 op de 5 voorschriften, de antidepressiva het meest frequent voor.

Het jaarlijks gebruik van antipsychotica ligt op ongeveer 2,4%, wat beduidend lager is dan het gebruik van antidepressiva. Ongeveer 4 op de 10 gebruikers van antipsychotica zijn, op jaarbasis, geïdentificeerd als chronische gebruikers.

studie mentale gezondheid

Psychotherapie bij psychiater

Tijdens de periode van 2018 t.e.m. 2020 was er een jaarlijkse terugbetaling van psychotherapeutische hulp bij iets meer dan 2,7% van de leden. De cijfers vertonen een redelijke stabiliteit doorheen de jaren. Dit wijst erop dat de teleconsultaties, in het leven geroepen tijdens de COVID-19 pandemie, mogelijk een positief effect hebben gehad op de continuïteit van de psychotherapeutische zorgen.

studie mentale gezondheid
studie mentale gezondheid psychiater

Psychiatrisch verblijf

Jaarlijks worden ongeveer 1 op de 200 leden opgenomen op een psychiatrische dienst. De leden die de grootste kans hebben voor een opname op een psychiatrische dienst of psychiatrisch ziekenhuis bevinden zich in de leeftijdscategorie van 40 tot 54 jaar.

Comorbiditeit en mortaliteit

Een analyse die nagaat welke chronische ziektes het vaakste voorkomen bij mensen met gebruik van mentale gezondheidszorgen geeft weer dat zo’n 1 op de 2 gebruikers enkel lijden aan hun mentale gezondheidsstoornis. Zo’n 1 op de 5 gebruikers lijden aan comorbide arteriële hypertensie.

studie mentale gezondheid
studie mentale gezondheid 6 keer hoger

Gegevens hebben aangetoond dat gebruikers van mentale gezondheidszorgen een significant hoger sterftecijfer hebben dan niet gebruikers : er zijn 6 keer meer sterfgevallen onder deze mensen in vergelijking met mensen zonder geestelijke gezondheidsproblemen.

studie mentale gezondheid

Onze aanbevelingen

  • Een correct gebruik van het budget dat voor dit soort zorg beschikbaar is, door de nadruk te leggen op initiatieven die gericht zijn op preventie, vroegtijdige opsporing van geestelijke gezondheidsproblemen en de behandeling ervan.
  • Meer investeren in de preventie in de school- en de werkomgeving. Dit omvat een sterkere geestelijke gezondheidseducatie, wat neerkomt op een betere kennis van de geestelijke gezondheidsproblemen, om zo de stigmatisering te verminderen.
  • Versterken preventieve maatregelen voor jongeren, aangezien het aantal geestelijke gezondheidsproblemen bij jongeren de laatste jaren duidelijk is gestegen.
  • Investeren in de bevordering van psychotherapeutische behandelingen door erkende zorgverleners is ook van cruciaal belang om ervoor te zorgen dat mensen toegang hebben tot zorg wanneer zij die nodig hebben en om een terugval van geestelijke gezondheidsproblemen te voorkomen.
  • Meer investeren in crisiseenheden om sneller hulp te kunnen verlenen aan personen die hier nood aan hebben.