Brussel, 18 februari 2020. Waarom gaan mensen een jaar lang niet naar een arts? Omdat ze simpelweg kerngezond zijn? Misschien is dat zo bij sommigen, maar die veronderstelling gaat zeker niet op voor alle ‘niet-gebruikers’. Bovendien houdt dat gebrek aan medische opvolging ook gevaren in. Want wie een jaar lang niet naar een zorgprofessional gaat, doet niet aan preventie: geen controleonderzoek bij de tandarts, geen vaccins, geen persoonlijk gezondheidsadvies, … Dat kan op langere termijn schadelijk zijn voor de gezondheid en bovendien ook zorgen voor grotere gezondheidsuitgaven, zowel voor de patiënt als de ziekteverzekering.
Om wie gaat het vooral?
Welk profiel hebben mensen die een jaar lang geen beroep doen op medische verzorging? Uit de terugbetalingsgegevens van de leden van de Onafhankelijke Ziekenfondsen blijkt dat bepaalde kenmerken de kans op dat niet-gebruik aanzienlijk vergroten. Het gaat om:
- Zelfstandigen: het aandeel zelfstandigen in de groep van niet-gebruikers ligt twee keer zo hoog als bij het volledige ledental van de Onafhankelijke Ziekenfondsen (20 % vs. 9 %).
- Mannen: maar liefst 7 op de 10 niet-gebruikers zijn mannen.
- Brusselaars: 1 op de 3 niet-gebruikers woont in Brussel, terwijl Brusselaars een vijfde van het volledige ledental van de Onafhankelijke Ziekenfondsen vertegenwoordigen.
- Jonge mensen: de gemiddelde leeftijd van niet-gebruikers bedroeg 34 jaar in 2018, tegenover 39 jaar bij het volledige ledental van de Onafhankelijke Ziekenfondsen.
- Alleenstaanden: 6 op de 10 niet-gebruikers zijn alleenstaanden, tegenover 5 op de 10 bij het volledige ledental van de Onafhankelijke Ziekenfondsen.
- Mensen met een lager inkomen: het mediaan inkomen van niet-gebruikers bedroeg 23.687 euro in 2018, tegenover 25.080 euro bij het volledige ledental van de Onafhankelijke Ziekenfondsen.
Daling tegenover 2010
Toch is er ook goed nieuws. Het aantal niet-gebruikers van medische verzorging is de laatste jaren gedaald, van 7 % in 2010 tot 5,4 % in 2018. Uit onze gegevens blijkt dat in de eerste plaats meer mensen een bezoek aan de tandarts hebben gebracht (van 54 % in 2014 naar 58,4 % in 2018). Vermoedelijk heeft dat te maken met sensibiliseringsacties rond tandzorg en de introductie van het mondzorgtraject in 2016, waarbij mensen die een jaar niet op controlebezoek gaan meer remgeld moeten betalen dan zij die dat wel doen. Daarnaast gingen tussen 2014 en 2018 ook meer mensen langs bij de kinesist (van 16,7 % naar 18,5 %). Dat heeft onder meer te maken met het stijgende aantal arbeidsongeschikte mensen door problemen met het bewegingsstelsel (vooral lage rugpijn).
Sensibilisering op maat van specifieke doelgroepen
Hoe kunnen we de niet-gebruikers aanzetten om wel een beroep te doen op medische verzorging? Naast algemene campagnes voor de volledige bevolking is er duidelijk nood aan sensibiliseringsacties op maat van deze specifieke doelgroepen, vooral op vlak van preventie. Dat kan onder meer in de vorm van informatiecampagnes in bepaalde Brusselse wijken.
Deze gerichte acties vragen om een nog betere samenwerking tussen alle beleidsniveaus die bevoegd zijn voor gezondheidszorg. En ook om unieke contactpunten die deze campagnes uitwerken en de niet-gebruikers wegwijs maken in het steeds complexere zorglandschap. De ziekenfondsen kunnen daarin een belangrijke rol spelen, o.a. bij de opsporing van risicoprofielen binnen hun leden en het uitwerken van heldere gezondheidsinfo op hun maat.
Meer info
- Wies Kestens, dienst Vertegenwoordiging & Studies van de Onafhankelijke Ziekenfondsen: wies.kestens@mloz.be - 0488 31 03 90
- Ontdek alle cijfers en aanbevelingen in de volledige studie op www.mloz.be
